Исроил давлатини қуришда асосий роль ўйнаган кўпгина сионист раҳбарлар ва фаоллар ўзларини атеист ёки секуляр (дунёвий) деб ҳисоблаган.
Тафсилотлар
•    Сионизм ҳаракати XIX асрнинг охирида Европада пайдо бўлган ва асосан яҳудий халқи учун миллий давлат тузиш ғоясига асосланган. Бу ҳаракатнинг етакчилари орасида диний эътиқоддан кўра миллий ўзлик ва сиёсий мақсадлар устувор бўлган.
•    Биринчи сионистлардан кўпчилиги диндан йироқ бўлиб, ўзларини секуляр, илмий-материалистик ёки социалистик ғояларга содиқ деб билган.
•    Масалан:
o    Теодор Герцль (сионизмнинг асосчиси) — диндан йироқ, яҳудий миллий уйини қуриш ғоясига урғу берган.
o    Давид Бен-Гурион (Исроилнинг биринчи бош вазири) — атеист қарашда бўлиб, Исроил давлатининг секуляр асосда қурилишини қўллаб-қувватлаган.
Бироқ
•    Ҳар доим ҳам барча сионистлар атеист бўлмаган. Айрим диний сионистлар ҳам бўлган (масалан, Мизрахи ҳаракати).
•    Исроилнинг давлат сифатида шаклланишида баъзи диний гуруҳлар ҳам қатнашган, лекин давлат сиёсатини асосан секуляр сионистлар шакллантирган.
Атеист ва секуляр сионистлар Исроилни ташкил қилишни муқаддас заминда нима билан асослашган?
Асосий ғоялар ва асосланишлар:
 Тарихий ҳуқуқ ва мерос ғояси
Атеист ёки секуляр сионистлар диндан йироқ бўлишларига қарамай, яҳудий халқи Қуддус ва Палестина ерлари билан тарихий алоқаси борлигини таъкидлашган. Улар буни қуйидагича асослашган:
•    Қадимги Исроил ва Яҳудо подшоликлари ушбу ҳудудда бўлган;
•    Яҳудий халқи икки минг йиллик таъқиблардан сўнг тарихий ватанига қайта олиш ҳуқуқига эга;
•    Бу ерда яҳудий маданияти, тили (иврит), анъаналари ривожланган.
Бу асослар диний эмас, миллий ва тарихий ҳақ ҳуқуқ нуқтаи назаридан кўрилган.
 Антисемитизмдан ҳимоя зарурати
XIX-XX асрда Европада яҳудийлар қаттиқ таъқиб қилинган, погромлар, дискриминация ва антисемитизм кучайган. Секуляр сионистлар Исроил ерларини:
•    яҳудий халқи учун қафолатли хавфсизлик макони;
•    мустақил давлатда ҳимояланган яҳудий миллатини яратиш учун зарур жой деб кўрган.
 Миллий уй ғояси (Theodor Herzl ва бошқа етакчилар)
•    Герцл ва унинг давомчилари яҳудий халқи ўзига тегишли миллий уйи бўлмаса, турли мамлакатларда ҳамиша таъқиб ва ассимиляция таҳдиди остида қолишини таъкидлашган.
•    Муқаддас заминни танлашлари яҳудий халқи ўша ер билан тарихан боғлиқ бўлгани, унинг рамзий ва маданий қиммати билан асосланган.
 Муқаддас ернинг геосиёсий ва рамзий қиймати
•    Ҳатто диндан йироқ сионистлар учун ҳам Қуддус ва Фаластин ерлари яҳудий ўзлигининг ажралмас бир қисми сифатида қаралган.
•    Бу ерда давлат қуриш миллатнинг маънавий ва маданий уйини тиклаш рамзи сифатида кўрилган. (Бу ерда яшаётган арабларни ўлдириб бўлса ҳам)
Муҳим
Секуляр сионистлар Қуръон, Таврот ёки бошқа муқаддас матнларга асосланмаган. Улар тарихий, маданий ва сиёсий ҳуқуқни асос қилиб олганлар.
Исроил давлатининг ташкил топишига қарши бўлган яҳудийлар кимлар эди ва нега қарши бўлишган?
 Ультра-ортодокс (ҳаредий) яҳудийлар
•    Масалан: Нетурей Карта (Neturei Karta) ва айрим бошқа ортодокс гуруҳлар Исроил давлатининг ташкил топишига қарши чиққан.
•    Сабаблари:
o    Уларга кўра, яҳудий давлатини фақат Масиҳ (Машиях) келганда Худонинг амри билан тиклаш мумкин.
o    Дунёвий сионизм ва унинг секуляр етакчилари Худонинг қонунини четлаб ўтиб, ўзига қараб давлат қурган, деб ҳисоблашган.
o    Улар Исроил давлатини илоҳий иродага хилоф ҳаракат сифатида кўришган.
 Айрим либерал ва ассимиляциячи яҳудийлар
•    XIX-XX асрда Европада айрим яҳудий доиралар Исроилда давлат қуриш ғоясига қарши чиққан.
•    Сабаблари:
o    Улар яҳудийлар ўз яшаб турган мамлакатларида фуқаролик ҳуқуқлари асосида интеграция қилинишини афзал кўришган.
o    Яҳудий давлатини қуриш ғояси уларнинг фикрида, яҳудийларни антисемитизмга янада кўпроқ нишон қилиб қўярди, деб ҳисобланган.
o    Масалан: Германиядаги айрим реформатор яҳудийлар ва Америкадаги айрим либерал яҳудийлар.
 Айрим социалист яҳудий гуруҳлар
•    Улар миллий давлат қуриш ғоясини эмас, балки умумжаҳон социалистик жамият қуриш ғоясини маъқул кўрган.
•    Масалан: Бунд ҳаракати (Yiddish: Bund — Генерал Яҳудий ишчи иттифоқи).
•    Сабаблари:
o    Миллий давлат ўрнига синфсиз, барча халқлар тенг бўлган жамиятни афзал деб кўришган.
Хуллас, Исроил давлатини ташкил этиш ғоясига қарши чиққан яҳудийлар турли сабабларга эга бўлган:
•    Диний сабаблар: Масиҳ келмагунча давлат қуриш мумкин эмас, деб эътиқод қилишган.
•    Сиёсий сабаблар: Миллий давлат ўрнига синфий тенглик ва интернационализм ғоясини қўллаб-қувватлашган.
•    Ассимиляция сабаблари: Яҳудийлар ўз яшаб турган мамлакатларида интеграция қилинишини исташган.

Худо Исроил ерини ваъда қилганлиги ва қандай давлат қуриш кераклигини айтганлиги ҳақида
Худонинг ваъдаси
•    Таврот (Танах) ва Қуръони Каримда Худо (Аллоҳ) Иброҳим (Авраам), Исҳоқ ва Яъқуб (Яков) пайғамбарлар орқали уларнинг зурриётларига (араб ва яҳудийларга) муқаддас заминни (Қанъон ерини) ваъда қилганлиги зикр қилинади.
•    Масалан, Тавротда:
«Мен сенинг насл-насабингга шу ерни ваъда қиламан…» (Ибтидо, 17:8)
•    Қуръонда ҳам Бани Исроилга муқаддас заминни насиб этиш айтилган:
«Эй қавмим, Аллоҳ сизга ёзиб қўйган муқаддас ерга киринг.» (Моида сураси, 21-оят)
 Давлат қандай бўлиши ҳақида
•    Тавротда (Танахда) Худо муайян шаклдаги давлат тузилишини эмас, балки қавмдан унинг қонунларига ва аҳлоқий меъёрларига амал қилишини талаб қилади:
o    Худо қонунлари (Таврот шариати) асосида яшаш.
o    Адолат, тоза ибодат ва золимликдан йироқ бўлиш.
o    Худонинг амрларига итоат этмаслик ҳолатларида ердан маҳрум этилиш билан таҳдид қилинган (Масалан: Такрори Шариат 28-бобда лаънатлар ва баракалар зикр қилинади).
Давлат шакли ҳақида аниқ кўрсатма йўқ:
•    Худо улардан аввал пайғамбарлар орқали (шариат билан) бошқариладиган жамият талаб қилган.
•    Кейинчалик Исроил халқи подшоҳ сўраганида Худо рози бўлмаган, аммо уларнинг талабини қабул қилган (Самуил пайғамбар орқали Саул ва кейин Довуд подшоҳ тайинланган).
Давлат шаклига талаб эмас, асосий талаб — Худонинг шариатига амал қилиш:
•    Давлат ё подшоҳлик, ё судиялар давридаги каби бошқарув бўладими — фарқи йўқ; асосийси Худонинг қонунларига итоат қилиш. (Ҳозирги давлати ғирт секуляр)
•    Худонинг амрига қарши чиқилганда улар ердан ҳайдалиши (у ерга ҳаққи қолмаслиги) ёки жазоланиши огоҳлантирилган.
Муҳим
Худо бу ерда қандай «дунёвий давлат» ёки «секуляр давлат» тузиш кераклиги ҳақида кўрсатма бермаган. Худо яҳудий халқи Худо қонунларига (шариатга ) амал қилиб, адолатли, золимликсиз жамият қуришини талаб қилган.

Абу Муслим