Саид Жамолиддин Афғоний, шунингдек, Сайид Жамолиддин Асадободий исми остида ҳам маълум бўлиб, кўпроқ ал-Афғоний (1838/1839 й. – 1897 йил 9 март) номи билан шуҳрат қозонган, 19-аср охирларида мусулмон дунёси бўйлаб саёҳат қилган сиёсий фаол ва ислом мафкурачиси бўлган.

Инқилобгача бўлган рус адабиётларда Ўрта Осиёда (инқилобдан олдинги Туркистон ўлкаси) сартлар каби халқнинг мавжудлиги ҳақида тез-тез маълумот топишингиз мумкин. Бироқ, ҳозирги кунда бу минтақа давлатларининг ҳеч бирида (Ўзбекистон, Тожикистон, Туркманистон, Қирғизистон, Қозоғистон) «сартлар» ҳақида ҳеч нарса эшитмайсиз. Улар ким эди? Қаёққа йўқ бўлишди?

Ўзбекистон тарихини, хусусан унинг қадимги замон ва ўрта асрлардаги тарихини ўрганиишда озми-кўпми ютуғимиз бор. Лекин қилинадигаи ишлар, тарихимизнииг ёзилмаган саҳифалари ҳали бир талай. Ўзбек халқининг келиб чиқиши ва этник таркиби, Ўрта Осиё халқларининг чет эл истилочилари асоратига тушиб қолишининг сабаблари, Мовароуннаҳр халқларининг Темур ва темурийлар давридаги ижтимоий-сиёсий ва маданий турмуши сингари ўнлаб илмий масалалар ҳанузгача ўз ечимини топгани йўқ.

СССРда асосий ва ягона мафкура коммунизм бўлган. Пролетар инқилоби ғалаба қозонган мамлакатида бошқа таълимотларга, айниқса, диний таълимотларга ўрин йўқ эди. Совет давлати православ черковига қарши қандай курашгани ҳаммага маълум. Ислом билан боғлиқ вазият қандай бўлган?

Ҳижр Исмоил - Каъбанинг шимолий девори билан ал-Ҳатимнинг ярим доира девори орасидаги жой. Исмоил ва унинг онаси Ҳожар Каъба билан Ал-Ҳатим орасига дафн этилган. Исмоил ва Ҳожарнинг қабрларига "Раҳмат нови" (мизоб ар-раҳма) шундай қўйилганки, камдан-кам ёғадиган ёмғирлар пайтида Каъба томидан иноятни англатувчи сув қабрларга йўналтирилади. Ҳожар Иброҳим алайҳиссаломнинг иккинчи хотини ва Исмоил алайҳиссаломнинг онаси эди.